مجيد گيلاني هماهنگ کننده پيوند اعضا دانشگاه علوم پزشکي کرمان در گفت‌وگو با پاسارگاد:
حیف است عضو سالمی زیر خاک برود
با مرگ مغزی «فاطمه زینب پاینده» اعضا او اهدا شد
گروه حوادث
«فاطمه‌زینب» دختر بچه ده‌ساله سیرجانی چند روز پیش در اثر تصادف دچار مرگ مغزی شد. پس از این موضوع خانواده وی تصمیم گرفتند تا با اهدای اعضای بدنش نام او را زنده نگه دارند. بر همین اساس یکشنبه هفته گذشته عمل پیوند اعضا انجام شد و کلیه و کبد او به بیماران نیازمند اهدا شد. مجید گیلانی هماهنگ‌کننده پیوند اعضا دانشگاه علوم پزشکی کرمان در گفت‌وگو با پاسارگاد در مورد اهدای عضو از سوی خانواده پاینده و همچنین نیازمندان به اهدای عضو در استان کرمان سخن می‌گوید.
کدام یک از اعضا فاطمه‌زینب پاینده به بیماران اهدا شد؟
پس از اعلام رضایت خانواده پاینده چند روز پیش جراحی پیوند اعضا انجام شد و یک کلیه و کبد وی به بیمارانی که در نوبت بودند اهدا شد. کلیه در کرمان و کبد در شیراز پیوند خورد.
چرا یک کلیه اهدا شد؟
کلیه دیگر به علت ضربه‌ای که در تصادف خورده بود قابل استفاده نبود.
قلب هم یکی از اعضایی است که می‌توان آن را پیوند زد در کرمان این عمل جراحی انجام نمی‌شود؟
نه در کرمان عمل پیوند قلب انجام نمی‌شود.
چرا بیمار مرگ مغزی را برای اینکه از تمام اعضا استفاده شود به شهرهای دیگر مثل تهران نمی‌فرستید؟
خیلی وقت‌ها امکان انتقال بیمار به شهرهای دیگر وجود ندارد و اگر بیمار را منتقل کنیم ممکن است زمان از دست برود و همان اعضایی که قابل استفاده هستند نیز بلااستفاده شوند.
نمی‌توان بخش پیوند قلب را در کرمان راه‌اندازی کرد؟
رییس دانشگاه شدیدا دنبال این موضوع هستند. جلساتی گذاشته شده که عمل پیوند قلب در کرمان انجام شود. ولی یک مقدار زمان می‌برد. این جراحی مشکلات خاص خودش را دارد که باید رفع شود.
برای این جراحی نیازمند پزشک هستیم یا امکانات؟
ما پزشک داریم ولی پزشکان قلب ما باید مجددا دوره‌های خاصی ببینند. باید بخش جداگانه هم داشته باشیم. امکانات و وسایلی برای جراحی پیوند قلب نیاز است. باید نیروهایی برای این کار مجددا آموزش ببینند تا بتوانیم این کار را بکنیم ولی امیدواریم این اتفاق بیافتد.
از ابتدای سال جاری خانواده چند بیمار مرگ مغزی حاضر به پیوند اعضا شده‌اند؟
از ابتدای سال جاری 15 مورد عمل جراحی پیوند اعضا در کرمان انجام شده و کلیه‌ها و کبد این افراد به بیماران نیاز مند اهدا شده است.
چند مورد از این بیماران سیرجانی بودند؟
فکر میکنم اعضای سه بیمار مرگ مغزی سیرجانی از ابتدای سال اهدا شده است.
کلا چند نفر بیمار در لیست پیوند اعضا استان کرمان وجود دارد؟
از سال 88 حدود 250 نفر در لیست پیوند اعضا وجود داشت و از آن سال 270 عمل پیوند در کرمان انجام شده است. در کل از هر گروه خونی حدود 10 نفر در لیست پیوند قرار دارند و در حال حاضر مجموع آنها کمتر از 100 نفر می‌شود.
آیا خانواده همه بیماران مرگ مغزی راضی به پیوند اعضا می‌شوند؟
خیر.
چند درصد از خانواده‌ها رضایت می‌دهند؟
بیش از 60 درصد خانواده‌ها رضایت می‌دهند. اگر همه خانواده ها رضایت بدهند ما اصلا مشکلی در این زمینه نخواهیم داشت. همه‌ی بیماران نیازمند می‌توانند پیوند انجام دهند.
استان کرمان از نظر پیوند اعضا در کشور چه رتبه‌ای دارد؟
ما جزو استان‌های بالایی از لحاظ آمار هستیم و این موضوع اول لطف خداست بعد هم ما مردمی داریم که به این موضوع اهمیت می‌دهند. مرگ عزیزان واقعا سخت است و ما به آنها حق می‌دهیم ولی وقتی همکاران ما با اولیای دم صحبت می‌کنند و و ضعیت بیمار را تشریح می‌کنند آنها راضی به این کار می‌شوند و خوشبختانه همکاران ما در شهرستان‌ها هم برای این موضوع وقت می‌گذارند. خانواده ها باید بدانند که کمیته پزشکی وقتی مرگ مغزی بیمار را تایید می‌کند امکان زنده ماندن فرد وجود ندارد و ممکن است این بیمار چند روز با دستگاه زنده باشد ولی با پیوند زدن اعضا بیمار ، چند نفر جان می‌گیرند و باید این موضوع فرهنگ‌سازی شود. هیچ عضو قابل اهدایی زیرخاک نرود و چند نفر دیگر را نجات بدهد.
وضعیت سیرجان در استان کرمان چگونه است؟
سیرجان آمار خوبی از نظر پیوند اعضا دارد. من از همکارانم در سیرجان خصوصا رییس دانشکده، رییس بیمارستان امام رضا و غرضی و دیگر همکاران‌مان که همکاری خیلی خوبی دارند تشکر میکنم. وقتی یک نفر دچار مرگ مغزی می‌شود همکاران ما در بیمارستان‌ها سریع به ما اطلاع می دهند و با اولیای دم صحبت می‌کنند. همکاران ما در کرمان هم واقعا تلاش می‌کنند. این جراحی‌ها به صورت اورژانسی و بدون هزینه انجام می‌شود این یک کار تیمی است و باید از جراحان کلیه، متخصصان آی سی یو، متخصصان بیهوشی و ... تشکر کنم. این موضوع کار خدا‌پسندانه‌ای است و همه مسئولان باید کمک بدهند. کار بزرگی است و حمایت‌ها باید همه‌جوره انجام شود. باید به سمتی برویم که ما هیچ عضوی را خاک نکنیم. باید همیشه به مردم یادآوری کنیم تا مردم فراموش نکنند.
همه‌ی جراحی‌ها موفقیت‌آمیز است؟
درصد بالایی از جراحی‌ها موفقیت آمیز است ولی برخی از عمل‌ها هم ممکن است عضو را پس بزند که این موضوع هم طبیعی است. ممکن است به دلیل سن مریض و یا اینکه وی نکات پزشکی را رعایت نمی‌کند، عمل موفقیت‌آمیز نباشد اما این موضوع درصد پایینی است و تعداد کمی از بیماران با مشکل مواجه می‌شوند. این موضوع هم نیاز به فرهنگ‌سازی دارد. بیمارانی که پیوند کلیه انجام می‌دهند باید خیلی رعایت کنند. داروهای‌شان را به موقع بخورند. آزمایش‌هایی را که پزشکان تجویر می‌کنند به موقع انجام دهند و سر موقع به پزشک مراجعه کنند. این نوع عمل‌ها خیلی سخت هستند.
ما شاهد خرید و فروش کلیه هستیم برای این که این اتفاق وجود نداشته باشد چه باید بکنیم؟
در سیستم ما هیچ گونه خرید و فروش کلیه انجام نمی‌شود و همه چیز رایگان است. اولیای دمی که دچار مرگ مغزی نیز شده‌اند بابت کار خیری که انجام می‌دهند هیچ‌گونه پولی دریافت نمی‌کنند. اگر اعضای همه‌ی بیمارانی که دچار مرگ مغزی می‌شوند اهدا شود ما نیازی به خرید و فروش عضو پیدا نمی‌کنیم و این مشکل رفع می‌شود. اما موضوع مهمی که وجود دارد این است که هر کسی که چه به صورت خیر و یا با گرفتن مبلغی کلیه خود را اهدا می‌کند، در معرض خطر قرار می‌گیرد. این فرد یک عضو خود را از دست می‌دهد و ممکن است با یک بیماری و یا تصادف همان یک کلیه را هم از دست بدهد و آن موقع خودش نیازمند کلیه می‌شود و باید به او کلیه پیوند زد.
کسی که کارت اهدای عضو داشته باشد بدون رضایت اولیای دم پیوند اعضا انجام می‌شود؟
افراد می‌توانند وارد سایت اهدای عضو شوند و خیلی راحت ثبت‌نام کنند. کسانی که در این سایت ثبت‌نام می‌کنند باز هم در صورت مرگ مغزی و داشتن شرایط اهدای عضو به رضایت اولیای دم نیاز دارند و داشتن کارت دلیل این نیست که پس از مرگ مغزی فرد نیازی به رضایت خانواده ندارد. فقط این موضوع نشان می‌دهد که آن فرد علاقه داشته که اگر مرگ مغزی شد اعضای بدنش به کسی اهدا شود و برای خانواده راحت‌تر است و این موضوع در تصمیم‌گیری به خانواده کمک می‌کند ولی قطعا باید اولیای دم رضایت دهند. یک موضوع که در مورد اهدای عضو باید بگویم و اهمیت زیادی دارد این است که هر بیمار پیوند هزینه‌های زیادی را به جامعه تحمیل می‌کند هزینه دیالیز و بیمارستان فردی که نیازمند کلیه است بسیار بالاست. اگر افراد از یک فرد سالم کلیه بگیرند ما یک فرد سالم را هم ناقص کرده‌ایم و این فرد هم ممکن است به انواع بیماری‌ها دچار شود. ما باید به سمتی برویم که هیچ عضو سالمی زیر خاک نرود این هم یک کار خیر و ماندگار است و هم بسیاری از افراد را نجات می‌دهد.