FATF معجزه نیست

  بیژن ادبی

اخیرا نمایندگان مجلس شورای اسلامی به لایحه عضویت دولت ایران در کنوانسیون مقابله با تامین مالی تروریسم (CFT)، با ۱۴۳ رای موافق، ۱۲0 رای مخالف و ۵ رای ممتنع رای مثبت دادند و این کنوانسیون را به تصویب رساندند. البته باید ذکر کنیم که این مصوبه برای اجرایی شدن باید به تایید شورای نگهبان هم برسد. در خبرها آمده بود که رییس مجلس اعلام کرده که برای بررسی و تصویب آن کسب تکلیف شده ‌است. جلسه امروز مجلس به مثابه بازنمودی از فضای سیاسی کشور و موافقت‌ها و مخالفت‌های کنشگران و جناح‌ها، مشحون از حواشی و مجادلات فراوان بود. برخی تصویب این لایحه را هم‌معنی با اولویت قرار دادن امنیت ملی کشور و منافع مردم می‌دانستند. نمایندگان موافق در جریان همین ابراز نظرها اذعان کردند که به رغم فشارهای شدید به وظیفه ملی و قانونی خود عمل کرده‌اند و این مسیر باید پیگیری شود. یکی دیگر از مخالفت‌هایی به طور جدی مطرح می‌شد، پیش آمدن تنگناهایی در یاری‌رسانی به گروه‌های جبهه مقاومت نظیر حزب‌الله لبنان بود که موافقان معتقد بودند خود کشور لبنان نیز با عضویت در FATF مشکل خودش را حل کرده و اساسا این قبیل اقدامات نوع‌دوستانه خارج از سیستم بانکی انجام می‌پذیرد. مخالفان هم‌چنین بر این  قضیه انگشت می‌گذارند که این اقدامات شتابزده در مجلس به سبب قولی بود که دولتی‌ها به اروپایی‌ها برای پیوستن به آن تا 23 مهر‌ماه داده بودند و می‌بایست هر چه زودتر مصوبه آن را از مجلس بگیرند. در همین اثنا رسانه‌ها اطلاع دادند که برخی از اصولگرایان پس از تصویب این لایحه، جلوی مجلس شعار می‌دهند: «عزا، عزاست امروز، روز عزاست امروز» و بر سرشان می‌کوبند. نمایندگان مخالف نیز در جمع آنان این کنوانسیون را عهدنامه ننگینی مانند پاریس، گلستان و ترکمانچای دوم‌ دانستند. از سوی دیگر اغلب نیروهای معتدل و اصلاح‌طلب و بسیاری از اقتصاددانان نیز تصویب نشدن آن را از سوی شورای نگهبان، سیگنالی منفی به بازار می‌دانند و امیدوار هستند که همه چیز ختم به خیر شود. این وسط جایی نیز خواندم که دکتر احمد زیدآبادی تحلیلگر همشهری هم با دیدی منطقی به این قضیه نگاه کرده‌ و در عین حال که آن را یک معجزه ندانسته، گفته بود که نهایتا از تنگ‌تر کردن حلقه‌ی فشارهای مالی بین‌المللی تا حد خفگی، اندکی می‌کاهد. اگر چه پیش‌بینی‌های نوستراداموسی و فاقد منطق علمی، بازار بسیار گرمی دارد و برخی هم فکر می‌کنند که از فردا به‌ یک باره اتفاق عجیب و غریبی می‌افتد که البته بسیاری از این گفته‌های عامیانه در شمول قاعده خیال‌پردازی است. موافقان معتقدند که کاهش اخیر نرخ دلار در برابر واحد پولی کشورمان به همین سبب بوده است اما مخالفین در پاسخ می‌گویند که هیچ ارتباط معناداری بین قیمت ارز و سی اف تی و اف ای تی اف وجود ندارد. با این وجود، واقعیت آن است که بر اساس مستندات، تعداد کشورهای عضو این کنوانسیون بیش از تعداد اعضای سازمان ملل است و لازمه مبادلات در جهان امروز محسوب می‌شود و بر خلاف تبلیغات منتقدان، قرار نیست ایران همه اطلاعات مالی و بانکی خود را اعلام کند. در این قرارداد  ۳۵ کشور عضو اصلی هستند و ۱۹۴ کشور با آن همکاری می‌کنند. تاکنون فقط ایران و کره شمالی به این کنوانسیون نپیوسته بودند و اغلب کشورها مانند روسیه، چین، ترکیه، عراق و حتی سوریه و لبنان هم  FATF را پذیرفته‌اند. موافقان می‌گویند که هر نوع شفاف‌سازی در نهایت تحولات مثبتی در آینده اقتصاد ایران خواهد داشت و باعث می‌شود تا از گره‌های کور در این میان کم شود تا مبادلات اقتصادی و مراودات مالی با دنیا دچار وقفه نشود و بتوانیم با سیستم بانکی جهان از جمله بانک‌های اروپایی و آسیایی تعامل کنیم. وگرنه برگشت به دوران دولت مهرورز و مبادله چمدانی و نقدی، عملا ثمره‌اش نابودسازی زیرساخت‌های اقتصادی و هدر رفت منابع مالی مملکت است. امید داریم که از این پس، انضباط و شفاف‌سازی مالی جلوه‌های غنی‌تری در بازار داخلی ایران نیز داشته باشد.