نگران باشید، ما به فکر شما نیستیم!

 امید محمودزاده ابراهیمی
پس از هفته‌ها جنجال و کشمکش بالاخره وزارت بهداشت ابتلای چندین نفر به کرونا را تایید کرد. تاکنون نزدیک به 800 نفر مورد مشکوک بستری شده‌اند. 43 نفر مبتلای قطعی بوده و 8 نفر نیز جان خود را از دست داده‌اند. اما چرا بعد از چند هفته و ناگهانی این موضوع اعلام شد؟ با توجه به روحیه مدیریت مسئولان می‌توان گفت عدم اطلاع‌رسانی و اقدام به موقع موجب شد که کار به بحران برسد. البته این اتفاق غریبی نیست. در همه حوادث مهم کشوری چنین برخورد مشابهی انجام شده است. خبر درز می‌کند؛ شایعه می‌شود؛ تکذیب می‌شود و آنقدر تکذیب ادامه پیدا می‌کند تا به حقیقت برسد. در اوایل شیوع کرونا در دنیا حتی هشدار سازمان جهانی بهداشت نیز برای مسئولان جدی تلقی نشد. هیچ پیشگیری خاصی صورت نگرفت. دوماه وقت داشتیم که پیشگیری‌های لازم را انجام دهیم. بدون هیاهو و ترساندن مردم. می‌توانستیم شعار ندهیم و در عین حال دروغ هم نگوییم. اگر خبرنگاری پرسید که کرونا در ایران آمده بلافاصله تکذیب نکنیم. مثل خطای انسانی که بویینگ اکراینی را ساقط کرد و مرتباً تکذیب می‌شد. هیچ‌وقت متوجه نشدم اگر قرار است تمامی جواب‌ها از درون جعبه سیاه بویینگ بیرون بیاید پس چه اصراری به تکذیب اصابت موشک وجود داشت؟ چرا نمی‌گفتیم «بله این مورد هم محتمل هست و بررسی می‌کنیم». خروجیِ این عدم صداقت‌ها تابه حال چه چیزی بوده است؟
کرونا چندین هفته است که مهمان ایرانی‌ها شده اما مسئولان با ژست عدم نگران کردن جامعه؛ آن‌قدر بی‌صداقتی به خرج داده و فشل عمل کردند که حالا با بحران این مهمان ناخوانده مواجه شدیم. سعید نمکی وزیر بهداشت در خبری که روابط‌عمومی این وزارتخانه منتشر کرده است؛ گفته: «ممکن است افرادی دچار علایم بیماری شده باشند اما همه آنها کرونا نیست. برای تشخیص این بیماری سه بار باید آزمایش انجام شود مرحله آخر آزمایشی است که در انستیتو پاستور انجام می‌شود و اگر این مرکز امضا کند به عنوان مبتلا به کرونای جدید است». با این گفته‌ها مشخص می‌شود که تشخیص کرونا در شهرهای کوچک امکان‌پذیر نبوده و باید در مراکز تخصصی آزمایش‌هایی انجام شود. نمکی همچنین گفته است: «بر اساس پروتکل‌های سازمان بهداشت جهانی افراد که علایم بیماری را داشته باشند و به چین یا کشورهای آلوده سفر کرده باشند به عنوان افراد مشکوک با آنها برخورد می کنیم. هیج یک از افرادی که در قم گزارش شد سفری به کشور خارجی نداشتند، حتی طبق اعلام خودشان هیچ تماسی با افراد آلوده به ویروس کرونا نداشند. به همین علت همکاران ما در قم طبق پروتکل این افراد را به عنوان افراد مشکوک تلقی نکردند.» چنین صحبت‌هایی از وزیر بهداشت نشان می‌دهد نه تنها هشدار سازمان بهداشت جهانی در خصوص شیوع این بیماری کُشنده جدی تلقی نشده بلکه ساده‌انگاری نیز صورت گرفته است. چطور از بیماری که نمی‌داند کرونا چیست بپرسیم که آیا تو اخیراً با بیماران کرونایی تماس داشته‌ای؟ آن شخص از کجا باید تشخیص دهد کرونا دارد یا سرماخوردگی؟
اینکه چرا اقدامات پیشگیرانه در این خصوص انجام نگرفته احتمالا قصه‌ای طولانی دارد. مثلا ردیف بودجه برای چنین مواردی تعریف نشده و کمبود امکانات وجود دارد. عدم حساسیت دولت و انفعال آن ممکن است ریشه در رفتار سیاسی در موقعیت کنونی کشور باشد. تصور کنید اگر انتخابات مجلس به دلیل پیشگیری از شیوع کرونا به تعویق می‌افتاد، آن‌وقت رسانه‌های غیرمردمی چه تیترهایی که نمی‌زدند. می‌دانیم همه این توجیهات نتیجه‌ای جز ضرر برای مردم نداشته است.
اگر هشدارها را جدی بگیریم و برای کاهش هزینه‌های ناخواسته؛ پیشگیری‌های لازم انجام شود، اطلاع‌رسانی صحیح و شفاف جایگزین تکذیب‌های مکررشود و نگاه غالب «حفظ جان انسان‌ها» باشد، آن زمان است که می‌توان شروع به بازسازی اعتماد از دست رفته کرد و گفت: نگران نباشید، ما به فکر شما هستیم.